Kooperatiflerde Tasfiye Kurulunun
Görevleri ve Yetkileri Nelerdir?
Tasfiye memurları, tasfiye işlerinin bir an önce bitirilmesi için çalışmakla
yükümlüdür. Bu amaçla, görevlerine başlar başlamaz, kooperatifin tasfiyenin
başlangıcındaki durumunu incelerler; gerekirse kooperatif mallarına değer
biçmek için uzmanlara başvurarak, kooperatifin malvarlığına ilişkin durumu
ile finansal durumunu gösteren bir envanter ile bilanço düzenler ve genel
kurulun onayına sunarlar.
Envanter ve bilançonun onaylanmasından sonra, tasfiye memurları
kooperatifin envanterde yazılı bütün malları ile belgelerine ve defterlerine
el koyarlar.
Tasfiye memurları:
1) Kooperatifin süregelen işlemlerini tamamlamak, gereğinde pay
bedellerinin henüz ödenmemiş olan kısımlarını tahsil etmek, aktifleri
paraya çevirmek ve kooperatif borçlarının, ilk tasfiye bilançosundan
ve alacaklılara yapılan çağrı sonucunda anlaşılan duruma göre,
kooperatif varlığından fazla olmadığı saptanmışsa, bu borçları ödemekle
yükümlüdürler.
2) Tasfiyenin gerektirmediği yeni bir işlem yapamazlar.
3) Kooperatif borçları kooperatif varlığından fazla olduğu takdirde
durumu derhâl kooperatifin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret
mahkemesine bildirirler; mahkeme iflasın açılmasına karar verir.
4) Tasfiyenin uzun sürmesi hâlinde, her yılsonu için tasfiyeye ilişkin finansal
tabloları ve tasfiye sonunda da kesin bilançoyu düzenleyerek genel
kurula sunarlar.
5) Kooperatifin bütün mal ve haklarının korunması için düzenli ve görevinin
bilincinde bir yönetici gibi gereken önlemleri alır ve tasfiyeyi mümkün
olan en kısa sürede bitirirler.
6) Tasfiye işlemlerinin düzenli yürütülmesi ve güvenliği için gereken
defterleri tutarlar.
7) Tasfiye sırasında elde edilen paralardan kooperatifin süregelen
harcamaları için gerekli olan para dışında kalan paraları, bir bankaya
kooperatif adına yatırırlar.
8) Vadesi gelmemiş borçları, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca kısa
vadeli kredilere uygulanan oran üzerinden iskonto ederek derhâl öderler.
Alacaklılar bu ödemeyi kabul etmek zorundadır. Kanun gereği iskonto
edilmesi mümkün olmayan alacaklar için bu hüküm geçerli değildir.
9) Ortaklara tasfiye işlerinin durumu hakkında bilgi ve istedikleri takdirde
bu konuda imzalı belge verirler.
10) Kooperatifin borçlarının ve pay bedellerinin ödenmesinden sonra kalan
miktarın, dağılma anında kayıtlı ortaklar veya hukuki halefleri arasında
sermaye payları ile orantılı olarak dağıtırlar.
11) Tasfiyenin sona ermesi üzerine kooperatif unvanının sicilden silinmesini
sicil müdürlüğünden talep ederler.
Tasfiye, iflastan ve mahkeme kararından başka bir sebepten ileri gelmişse,
yönetim kurulunca ticaret siciline tescil ve ilan ettirilir. Ayrıca, yönetim
kurulu tasfiye memurlarını da ticaret siciline tescil ve ilan ettirir. Tasfiye
işlerinin yönetim kurulunca yapılması hâlinde de bu hüküm uygulanır. Pay
sahiplerinden birinin istemiyle ve haklı sebeplerin varlığında, mahkeme de
tasfiyeye memur kişileri görevden alabilir ve yerlerine yenilerini atayabilir. Bu
yolla atanan tasfiye memurları, mahkeme kararına dayanılarak tescil ve ilan
olunurlar.
Kooperatif genel kurulu aksine karar vermedikçe tasfiye memurları
kooperatifin aktiflerini pazarlık yoluyla da satabilirler. Önemli miktarda
aktiflerin toptan satılabilmesi için genel kurul kararı gereklidir. Alınacak bu
karar için bütün ortakların 3/4’ünün rızası gereklidir.
Alacaklı oldukları kooperatif defterlerinden veya diğer belgelerden anlaşılan
ve yerleşim yerleri bilinen kişiler taahhütlü mektupla, diğer alacaklılar Türkiye
Ticaret Sicili Gazetesinde birer hafta arayla yapılacak üç ilanla kooperatifin
sona ermiş bulunduğu konusunda bilgilendirilirler ve alacaklarını tasfiye
memurlarına bildirmeye çağrılırlar. Alacaklı oldukları bilinenler, bildirimde
bulunmazlarsa alacaklarının tutarı Ticaret Bakanlığı’nca belirlenecek bir
bankaya depo edilir.
Yazılı hükümlere aykırı hareket eden tasfiye memurları haksız olarak ödedikleri
paralardan dolayı sorumludur.
Anasözleşme veya genel kurul kararıyla atanmış tasfiye memurları ve bu
görevi yerine getiren yönetim kurulu üyeleri, genel kurul tarafından her
zaman görevden alınabilir ve yerlerine yenileri atanabilir.
Şirketi temsile yetkili tasfiye memurlarından hiçbiri Türk vatandaşı değilse
ve hiçbirinin Türkiye’de yerleşim yeri bulunmuyorsa, mahkeme pay
sahiplerinden veya alacaklılardan birinin veya Ticaret Bakanlığının istemiyle,
söz konusu şarta uygun birini tasfiye memuru olarak atar.
Tasfiye memurlarına kanunla tanınmış yetkiler devredilemez; ancak, belirli
uygulama işlemlerinin yapılabilmesi için, tasfiye memurlarından biri diğerine
veya üçüncü bir kişiye temsil yetkisi verebilir.
Tasfiye memurlarının üçüncü kişilerle tasfiye amacı dışında yaptığı işlemler
kooperatifi bağlar; üçüncü kişinin işlemin tasfiye amacının dışında olduğunu
bildiği veya hâlin gereğinden bilmemesinin mümkün olamayacağı ispat
edildiğinde. Tasfiyenin sadece tescil ve ilan edilmesi, bu hususun ispatı için
yeterli delil değildir.
Tasfiye memurları birden fazla ise; bunların yaptıkları bir işlemden dolayı
kooperatifin bağlanabilmesi için imzaya yetkili iki tasfiye memurunun
kooperatif unvanı altında imza atması gereklidir. Tasfiye hâlindeki kooperatifi
tasfiye ile ilgili konularda, mahkemelerde ve dış ilişkide tasfiye memurları
temsil eder.
Tasfiye memurunun görevini yerine getirdiği sırada işlediği haksız fiilden
kooperatif de sorumludur.
Tasfiyenin kapanmasından sonra ek tasfiye işlemlerinin yapılmasının zorunlu
olduğu anlaşılırsa, son tasfiye memurları, yönetim kurulu üyeleri, ortaklar
veya alacaklılar, kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret
Mahkemesinden, bu ek işlemler sonuçlandırılıncaya kadar, kooperatifin
yeniden tescilini isteyebilirler.
Mahkeme istemin yerinde olduğuna kanaat getirirse, kooperatifin ek tasfiye
için yeniden tesciline karar verir ve bu işlemlerini yapmaları için son tasfiye
memurlarını veya yeni bir veya birkaç kişiyi tasfiye memuru olarak atayarak
tescil ve ilan ettirir.