TÜM MOTORLU TAŞIYICILAR KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ
KOOPERATİFÇİLİĞİN TARİFİ VE MERKEZ BİRLİĞİ
Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve kamu tüzel kişileri ile özel idareler, belediyeler köyler cemiyetler ve dernekler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli teşekküllere kooperatif denir. 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu, kooperatiflerin aşağıdan yukarı örgütlenmesini ortak, kooperatif, birlik, merkez birliği ve milli kooperatifler birliği şeklinde belirlemiş bulunmaktadır.
Dünyada ekonomik ve toplumsal kalkınmanın gerçekleştirilmesinde önemli bir potansiyele sahip olan kooperatifler, kamu ve özel sektörün yanı sıra diğer sivil toplum kuruluşları ile birlikte üçüncü sektörü oluşturmaktadırlar. Ülkemizde de ekonomik ve toplumsal kalkınmanın gerçekleştirilmesinde kooperatifçilik Cumhuriyetimizin ilk yıllarından itibaren etkili bir araç olarak benimsenmiştir.
Dünyadaki gelişmiş ülkelerde, diğer ekonomik faaliyetlerde olduğu gibi, kooperatif ortaklıklarında da devletin müdahalesi bulunmamaktadır. Ancak serbest piyasa ekonomisi içerisinde kooperatiflerin kendi güçleriyle faaliyetlerini sürdürebilmelerini sağlayacak biçimde kooperatiflerin yapılarını güçlendirmek için gerekli düzenlemeleri yapmak devletin görevidir.
Bu yasa çerçevesinde kurulmuş bulunan 4000 taşıma kooperatifi olup bunlar içinde 497 adedi yük taşımasında faaliyet gösteren kooperatifler olup bu kooperatiflere bağlı 170 bin taşıyıcı esnafı bulunmaktadır.
Ülkemizde 36 adet bölge birliği ve bir adet merkez birliği ve bir adet milli kooperatifler birliği bulunmaktadır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı yetkilileri taşıyıcı esnafının sorunları ile yakından ilgileniyorlar. Uygulamalarda sahada yaşanan zorluklara çözüm sunulması için Merkez Birliğimiz ile işbirliği içinde eğitim ve karşılıklı iletişim atağı başlattılar. Kooperatifçiliğin kendi bünyesi dışındaki firmalarla, gelecekte de rekabet edebilmesi için altyapı çalışmaları sürüyor. Bu çalışmalara paralel olarak gelecekte kooperatiflerin önünün açılacağına inanıyoruz. Kurum sayısı ve sermaye olarak güçlü kooperatiflerin kurulması gerektiğine inanıyoruz. Bununla birlikte sermayeden kaynaklanan problemlerin en aza düşürüleceğine düşünüyoruz. 5362 Sayılı Esnaf Kanununda nasıl bir hiyerarşik düzen söz konusu ise kooperatiflerin de aynı mantıkla üst birliklere kaydolmasını, dağınık olan yapının böylelikle daha sağlıklı bir biçimde tek çatı altında toplanmasını arzu ediyoruz.
İç denetim ve dış denetim konusu çok önemli. Birliklerin kooperatif denetleme yetkisi, yapıcı bir etkidir. Denetlenmek istemeyen kooperatifin istifa mektubu göndererek yapının dışına çıkma açığının giderilmesi gerekmektedir.
Yönetim ve denetçilerin sertifika alarak görev yapması ve taşıyıcı esnafının daha profesyonel bakış açısı ile yönetilmesi kendilerine gelir ve düzen camiaya da saygınlık getirecektir. Bizler bilgisizliği giderdiğimiz ölçüde kooperatif yapısına sahip çıkacağız. Kooperatifi idare edecek kooperatif ortaklarını sağlamak lazım. Önümüzdeki süreçte gerçekten ayakta kalmasını istiyorsak çok ciddi çalışmalar yapmalıyız.
Atıl kalan kooperatiflerin tasfiye edilmesi gerekir. En önemli sorun öz mal sorunudur. Diğer ortaklarla birlikte çalışmasında sorun yaşıyoruz. Yetki belgesi için kooperatif devretmek ve şoför olmak zorunda kalıyorlar. Kooperatifin S.S. olmasından vazgeçmeliyiz. Kooperatifin üçüncü şahıslara yaptığı işlerden dolayı ortağın sorumluluğunu arttırarak işlem yapmalıyız.
Sektörde çalışan 800 bin araçtan yüzde 50’ye yakın yük fazlası araç olduğunu hatırlatır bunun da yüzde 80’inin bireysel taşımacılık yaptığını belirtirim. Taşıma ücretlerinin alt sınırının belirlenmesinin şart olduğunu daha önce de savunduk. İki kez fiyat listesi yayınlandığında uygulanamadı.
24 kooperatif iş kolundan iki kolunu yani tüketim ve taşımacılığı çıkartıp vergi mükellefi yapılması bizlere fazladan bir sorumluluk yüklemiştir.
MERKEZ BİRLİĞİ
Merkez Birliğine bağlı bölge birlikleri aşağıdaki gibidir:
1-S.S.İSTANBUL MOTORLU TAŞIYICILAR KOOPERATİFLERİ BİRLİĞİ
2-S.S.MARMARA KOCAELİ MOT. TAŞ. KOOP. BİRLİĞİ
3-S.S.İZMİR MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
4-S.S.GÜNEY MARMARA MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
5-S.S.İÇEL AKDENİZ MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
6-S.S.SİLİFKE MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
7-S.S.ORTA ANADOLU MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
8-S.S.TRAKYA MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
9-S.S.CANDAROĞULLARI MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
10- S.S.BATI KARADENİZ MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
11-S.S.SPİL MANİSA MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
12-S.S.ÇANAKKALE MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
13- S.S.FETHİYE SAHİL MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
14-S.S.ADANA MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
15- S.S.DOĞU MARMARA MOT. TAŞ. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
16-S.S.YEŞİL BURSA MOT. TAŞ. KOOP. BİRLİĞİ
17- S.S.DİYARBAKIR MOT. KOOP. BÖLGE BİRLİĞİ
MERKEZ BİRLİĞİ ÇALIŞMALARI YAYIN, ÖRGÜTLENME ve EĞİTİM
Merkez Birliği yayın çalışmaları kapsamında, “Taşıyorum” adı altında bir dergiyi yayın organı olarak Mart 2002 tarihinden itibaren yayınlamaktadır. Derginin 133. sayısını çıkarmış olacağız.
Sektördeki her gelişmeyi ve yeniliği esnafa ulaştırmayı ve onu eğitmeyi amaçlayan TAŞIYORUM Dergisi, kooperatifçilik, taşıma sektörü sorunları ve yasal çalışmalarla ilgili bilgiler yayınlamaktadır. Aylık kurum dergisi niteliği taşıyan “Taşıyorum Dergisi” 10.000 adet basılmakta olup, tüm bakanlık ve ilgili genel müdürlükler ile taşıyıcı kooperatifine gönderilmektedir.
ÖRGÜTLENME
Merkez Birliği, örgütlenme çalışmaları kapsamında “Her ilde bir birlik” hedefi ile çalışmalarını sürdürmektedir. Kurulduğu günden bugüne örgütlü toplum olabilmenin yolunun örgüt ağının ülkenin her tarafına yayılmasında olduğunu gören Merkez Birliği, bu hususta büyük gayret göstermiş ve kuruluşunda 12 olan birlik sayısını 36’ye çıkartmıştır.
EĞİTİM
Merkez Birliği’nin eğitim çalışmaları birkaç başlık altında ele alınmaktadır.
GENEL TOPLANTILAR
Merkez Birliği, ekonomik, yasal ve teşkilatlanma ile ilgili sorunlarını görüşmek üzere tüm kooperatif başkan ve yöneticilerinin davetli olduğu yıllık toplantılar düzenlemektedir. Bu toplantılarda, geçmiş bir yılın hesabı yapılmakta ve ilerideki süreçte yapılacak çalışmalar ile ilgili kararlar alınmaktadır. Bugüne kadar 15. Genel Esnaf Toplantısı gerçekleşmiştir.
BÖLGE TOPLANTILARI
Merkez Birliği’ne bağlı bölge birlikleri 1163 Sayılı Yasa gereği her yıl kongrelerini yapmak zorundadır. Merkez Birliği olarak birlik toplantıları tarihleri tespiti yapılmakta ve birliğe bağlı kooperatiflerin temsilcilerinin katıldığı bu toplantılarda merkez birliği de hazın bulunmaktadır.
MERKEZ BİRLİĞİ’NİN AMAÇLARI
1- Yıllardır özellikle yük taşımasında önemli bir işlevi gerçekleştirerek taşımayı yapan kooperatiflerin Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde yapılacak iyileştirmeler ile taşıma sektörü içinde kalmasını sağlamaktır.
2- 1163 Sayılı Yasa ve kooperatif ana sözleşmelerinde yapılacak değişikliklerle, kooperatiflerin kendi dışında taşıma yapan kuruluşlarla rekabet edebilecek kurumlar haline gelmelerini sağlamak.
3- Kooperatifler arası bütünleşmeyi kurarak yardımlaşma ve dayanışmanın kurumsal hale gelmesini sağlamak ve toplumsal faydanın sağlanmasını elde etmektir.
TAŞIMADA GENEL DURUM VE KOOPERATİFİLER
2008 yılı verilerine göre, Türkiye’de yük taşımacılığının yüzde 88,8’i, yolcu taşımacılığının yüzde 96,1’i karayoluyla yapılıyor. Buna karşılık, şehirlerarası yük taşımacılığında demiryolu ve denizyolunun payı yüzde 4.6 olmuş…(1999 yılı verilerine göre). Aynı yıl, şehirlerarası yolcu taşımalarının yüzde 3’ü demiryolu ile yapılmış. Havayolunun payı ise, yük taşımada yüzde 0.18, yolcu taşımada da yüzde 2 olmuş.
Karayolu Taşımacılığında Araç Durumu
Yük taşımacılığının yüzde 88,8’inin karayollarında yapıldığı Türkiye’de yük taşımacılığında;
508.386 kamyon
165.546 kamyonet
34.989 çekici-TIR
19.915 tanker olmak üzere toplam 728.836 araç dolaşmaktadır.
Yolcu taşımacılığında ise;
115.170 otomobil
154.748 minibüs
163.347 otobüs ticari olarak faaliyette bulunmaktadır.
Bütün dünyada olduğu gibi, ekonominin can damarı olan ticari taşımacılığın hizmetlisi KAMYONCU esnafıdır. Aileleriyle birlikte 4 milyona varan bu taşımacı esnafı, tüm esnaf kesimleri içinde en kalabalık gruplardan birini oluşturmaktadır.
Yük taşımasında faaliyet gösteren Kamyon ağırlıklı olan bu taşıma filosunun % 35 i yirmi yaşın üzerinde olup kısa sürede araçların yenileme imkânı bulunmamaktadır.
Taşıma sektöründe şirketler. Kooperatifler ve bireysel taşımacılar şeklinde taşıma yapılmaktadır. Bireysel taşımacılar toplam taşıma içinde %76 oranında yer almaktadır.
Günümüzde taşımacılık, taşımacılığın istemler arasında organize edildiği ve ulusal kurumların uluslararası kurumlarla işbirliği yaptığı bölgesel ve bölgeler arası hatta uluslararası organizasyonların yapıldığı bir sektör olarak karşımızda durmaktadır. Uluslararası taşımacıların gelinen noktada önemli mesafeler aldıklarını görmek bizleri gururlandırmaktadır. Ancak yurtiçi taşımacılığın sorunlarının çözümü noktasında alınacak çok mesafelerin olduğu da ortadadır.
Dünyada olduğu gibi yurdumuzda da karayolu taşımacılığı payının düşürülmesi v e taşımanın diğer modlar arasında dağıtılma çalışmaları yapılmaktadır. Ancak bu çalışmalar büyük yatırımları gerektirmekte olup hayata geçirilmesi zaman alabilecek olup uzun süre karayolunun ağırlığı devam edecektir.
Kooperatifler kuruluş ve hizmet amaçlarına göre farklı bakanlıklara bağlı olarak faaliyet sürdürmektedirler. 1163 Sayılı Yasa, kooperatiflerin bağlı oldukları bakanlıkları “İlgili Bakanlık” olarak tanımlamaktadır. Tarımsal amaçlı Kooperatif ve Birlikleri Tarım, Orman ve Köy İşleri Bakanlığına, diğer kooperatifleri de Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlamıştır. Bugüne gelindiğinde ise Konut Kooperatifleri Bayındırlık ve İskan Bakanlığına bağlanmış, böylece Sanayi ve Ticaret bakanlığının yükü bir hayli azaltılmıştır. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak ikiye ayrılmıştır.
Bu duruma göre Taşıma Kooperatifleri;
– Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
– Maliye Bakanlığı,
– Bilim Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı,
– Gümrük ve Ticaret Bakanlığı,
– İçişleri Bakanlığı
olmak üzere toplam 5 bakanlığa doğrudan bağlıdır. Bu da demektir ki beş bakanlığın kanun, kararname, yönetmelik vb. hükümlerini takip etmek suretiyle faaliyetlerini sürdürebilecekleri anlamına gelmektedir.
Kaynak:http://tasiyicilarmerkezbirligi.com/