İlgili Yazılar
KOOPERATİFLERDE DIŞ DENETÇİ SEÇİMİ EĞİTİMİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Dış Denetçi Olabilecekler
Ticaret Bakanlığı tarafından, 1 şubat 2022 tarih ve 31737 sayılı resmî gazete’de kooperatif ve üst kuruluşlarının denetimine dair yönetmelik yayımlanmıştır. Bu yönetmeliğe göre;
1-bağımsız denetçiler,
2-3568 sayılı kanununa tabi meslek mensupları
3-ilgili bakanlıkça denetim yetkisi verilen birliklerde/merkez birliklerinde dış denetimle görevli personel dış denetçi olabilecektir.
Dış Denetçi Seçimi
Kuruluşta ana sözleşmeyle, sonraki dönemlerde genel kurullarında, görev yapacağı hesap dönemi içerisinde dış denetimi yapmak üzere bir dış denetçi seçilir.
İlgili bakanlıkça dış denetimle yetkilendirilen, merkez birlikleri veya birlikler tarafından yapılan dış denetim hariç olmak üzere aynı dış denetçi bir kooperatifte en fazla 4 hesap dönemi görev yapabilir, tekrar görev alabilmesi için 2 yıl geçmiş olması gerekir.
Seçilme, görevden alınma veya ayrılma tescil ve ilan ettirilir.
Dış Denetçinin Görevden Alınması
Genel kurul haklı sebeplerin varlığı halinde dış denetçiyi görevden alabilir.
daha önce yedek dış denetçi seçilmemişse aynı genel kurulda yeni dış denetçinin seçimi zorunludur.
Dış denetçinin bu yönetmelikte belirlenen şartlara ve ilkelere uymaması, görevini ihmal etmesi veya kasten yerine getirmemesi, mevzuat hükümlerine aykırı olarak kooperatifin faaliyetlerini aksatacak davranışlarda bulunması ve benzeri sebepler haklı sebep sayılır.
Dış Denetçiliğin Boşalması
Bir dış denetçinin ölümü, çekilmesi, görevini yapmaya engel hal oluşması, kısıtlılığına karar verilmesi, tarafsızlığının ortadan kalkması veya bu yönetmelikte belirlenen şartlardan birini kaybetmesi gibi sebeplerle dış denetçiliğin boşalması ve varsa yedek dış denetçinin de denetim görevini herhangi bir sebeple yerine getirmesinin mümkün olmaması halinde yönetim kurulu yeni dış denetçiyi seçmek üzere genel kurulu bir ay içerisinde olağanüstü toplantıya çağırır.
Dış Denetçinin Görevleri
1-6102 sayılı kanunda sayılan ticari defterlerin usulüne uygun bir şekilde tutulup tutulmadığını, gerekli onayların yaptırılıp yaptırılmadığını incelemek.
2-en az altı ayda bir kooperatif faaliyetleri hakkında bilgi edinmek ve gerekli kayıtların düzenli bir biçimde tutulmasını sağlamak amacıyla kooperatif defterlerini ve diğer evrakını incelemek.
3-hatalı finansal raporlama ile kooperatif iş ve işlemlerinde usulsüzlüğe neden olabilecek risk unsurlarını belirlemek ve bu unsurları düzenli aralıklarla kontrol etmek.
4-envanter işlemlerini kontrol etmek.
5-yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarının ilgili mevzuata uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığını kontrol etmek.
6-kooperatifin sermayesinin karşılıksız kalıp kalmadığını veya kooperatifin borca batık olup olmadığını kontrol etmek, sermaye karşılıksız kalmışsa karşılıksız kalan tutarı belirlemek.
7-kooperatiflerin gelir gider farklarının dağıtımlarına ve giderlerin paylaşımına ilişkin hususlarda anasözleşmeye uygun hareket edilip edilmediğini incelemek.
8-ortakları şahsen veya ek ödeme ile yükümlü olan kooperatiflerde, ortaklar listesinin usulüne uygun olarak oluşturulup oluşturulmadığını, pay defteri ile uyumlu olup olmadığını incelemek.
Dış Denetçinin Yetkileri
1-kooperatif yönetim kurulundan ve bu kurulun bilgisi dâhilinde diğer kooperatif görevlilerinden, denetim için gerekli olan elektronik ortamdakiler dâhil olmak üzere bütün bilgilerin kendilerine verilmesini ve dayanak oluşturabilecek belgelerin sunulmasını isteme,
2-kooperatif yönetim kurulunca düzenlenip onaylanan finansal tablolar ile yıllık faaliyet raporunun gecikilmeksizin kendisine ibrazını talep etme,
3-kooperatifin defterlerini, yazışmalarını, belgelerini, varlıklarını, yükümlülüklerini, kasasını, kıymetli evrakını ve envanterini inceleme,
4-kooperatifin yönetim kurulundan, denetim çerçevesinde gerekli imkânların sağlanmasını isteme,
5-denetim çerçevesinde üçüncü kişilerden fiziki, elektronik veya başka bir ortamda bilgi isteme yetkilerine sahiptir.
6- dış denetçinin denetim yetkileri sınırlandırılamaz. Kooperatif tarafından bu yetkilerin sınırlandırılması ya da haklı bir sebebin varlığı halinde, dış denetim sözleşmesini feshedebilir.
Dış Denetçinin Yükümlülükleri
Denetimlerini, 1163 sayılı kanuna, bu yönetmeliğe, mesleki etik ilkelere uygun bir şekilde ve özenle gerçekleştirmek.
Denetimi, dürüst ve tarafsız bir şekilde yapmak.
Dış denetimi gerçekleştirirken, elektronik, manyetik ve benzeri ortamlarda tutulanlar dâhil olmak üzere, tüm belgeleri ekleriyle birlikte denetim dosyası haline getirmek.
Denetim dosyasının aslına uygun bir nüshasını 10 yıl boyunca muhafaza etmek ve talep halinde ilgili bakanlığa ibraz etmek.
Sır saklamakla ve denetleme ile ilgili olan iş ve işletme sırlarını izinsiz olarak kullanmamak.
Gerektiğinde; genel kurul toplantılarına iştirak etmek ve denetim faaliyetini ve sonuçlarını ilgilendiren konularda genel kurula açıklamalarda bulunmak.
Dış denetim sözleşmesinin feshi halinde, yeni dış denetçiye verilmek üzere, fesih tarihine kadar elde ettiği sonuçları bir rapor haline getirerek yönetim kuruluna vermek.
Dış denetim sonuçlarını içeren raporunu ve varsa sözleşmesi feshedilmiş dış denetçinin elde ettiği sonuçlara ilişkin raporları genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna vermek.
Görevleri sırasında 1163 sayılı kanun, 6102 sayılı kanun veya 213 sayılı kanunda yer alan adli veya idari ceza öngörülen bir hususu tespit ettiklerinde gecikmeksizin yetkili makamlara iletmek.
Dış Denetçi Eğitimi
Kamu gözetimi, muhasebe ve denetim standartları kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetçiler hariç olmak üzere,
Bu yönetmelik kapsamında dış denetim yapacak dış denetçilere, bakanlık veya bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları veya üniversitelerce eğitim verilir.
Eğitim programını tamamlayanlara katılım belgesi verilir.
Katılım belgesinin geçerlilik süresi 5 yıldır. Bu sürenin sonunda dış denetçilerin yenileme eğitimi alarak katılım belgelerini yenilemeleri şarttır.
Dış denetçi eğitimine ve yenileme eğitimlerine ilişkin usul ve esaslar bakanlıkça belirlenir.
